Türk Keneşi Nedir?
Türk Keneşi, 3 Ekim 2009 tarihinde Nahçıvan’da imzalanan Nahçıvan Anlaşması ile, Azerbaycan-Kazakistan-Kırgızistan-Türkiye arasında kurulmuş olan devletler üstü örgüttür. Türk Keneşi’nin (iş birliği konseyinin) kurulması fikri ilk olarak 2006 yılında Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev tarafından sunulmuştur. 14 Eylül 2019’da Özbekistan da Türk Keneşi’ne üye olmuştur. 2018 sonlarından bu yana, Macaristan gözlemci devlettir. (Bu yazı en son Mart 2020’de düzenlenmiştir.)
- Bayrak: “Türk Konseyi’nin logosu ve bayrağı 22 Ağustos 2012 tarihinde Bişkek’te düzenlenen Türk Konseyi 2. Zirvesi sırasında halka sunulmuştur. Logo ve bayrak Türk Konseyi Üye Devletlerin bayraklarının unsurlarını içermektedir. Buna göre; Türk Konseyi’nin logosu ve bayrağı, Azerbaycan Cumhuriyeti bayrağının yıldızı, Kazakistan Cumhuriyeti bayrağının mavi rengi, Kırgızistan Cumhuriyeti bayrağının güneşi ve Türkiye Cumhuriyeti bayrağının hilalinden oluşmaktadır.”
- Kurumsal Merkezler: İstanbul (Genel Sekreterlik), Bakü (Parlamenterler Asamblesi) ve Nur-Sultan (Türk Akademisi) olarak özetlenebilir.
- Üyeler: Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye.
- Gözlemci Ülkeler: Macaristan.
- Türk Keneşi Organizasyon Tarihçesi: https://www.turkkon.org/tr/organizasyon-tarihcesi
- Logo ve Bayrak: https://www.turkkon.org/tr/logo-ve-bayrak
- Organizasyon Şeması: https://www.turkkon.org/tr/organizasyon-semasi
- Başkanlık: https://www.turkkon.org/tr/baskan
- Türk dünyasının stratejik çatı kuruluşu: Türk Keneşi: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/turk-dunyasinin-stratejik-cati-kurulusu-turk-kenesi/1544776
DIŞ İŞLERİ BAKANLIĞI: TÜRK KONSEYİ’NİN BAĞLI/İLİŞKİLİ KURUMLARI
Türk Konseyi, Türk Dili Konuşan Ülkeler arasındaki işbirliği mekanizmalarının en üstünde yer alan çatı kuruluş olarak kabul edilmektedir. Türk Konseyi’nin bu çerçevede ilişkili kurumları aşağıda sunulmuştur:
- TÜRKSOY (Uluslararası Türk Kültür Teşkilatı): 1993 yılında kurulmuştur. Merkezi Ankara’dadır. Taraflar arasında bilim, eğitim, kültür ve sanat alanlarında işbirliğinin geliştirilmesini, Türk dünyasının ortak değerlerinin uluslararası seviyede tanıtılarak kitlelere yayılmasını, Türk Dili Konuşan Ülkeler arasındaki kültürel bağların derinleştirilmesini amaçlamaktadır. [turksoy.org]
- TÜRKPA (Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi): 2008 yılında imzalanan İstanbul Anlaşması’yla kurulmuştur. Merkezi Bakü’dedir. Türk Dili Konuşan Ülkelerin Parlamentoları arasındaki işbirliğini derinleştirmek amacıyla faaliyet göstermektedir. [turk-pa.org]
- Türk İş Konseyi: Kurucu belgesi 2011 yılında imzalanmıştır. Dört ülkenin özel sektör kuruluşlarını birleştirerek, ekonomik işbirliğinin ileriye götürülmesi yolunda Türk Konseyi tarafından yürütülen çalışmalarda önemli rol oynaması beklenmektedir. Türk Konseyi Üye Ülkelerinin Oda Başkanları, Türk İş Konseyi çatısı altında yılda bir kere biraraya gelmektedirler. Bu çerçevede, Türk İş Konseyi’nin Beşinci Toplantısı, 3 Nisan 2017 tarihinde “Atameken”in ev sahipliğinde Astana’da gerçekleştirilmiş olup, Türk İş Konseyi’nin Sekretaryasının İstanbul’da teşkil edilmesi hususunda mutabakata varılmıştır.
- Türk Akademisi: Kurulduğu 2010 yılından 2012 yılına kadar Kazakistan Cumhuriyeti’nin ulusal bir kurumu olarak faaliyet göstermiştir. Türk Akademisi’nin, Türk Konseyi çerçevesinde faaliyet gösterecek uluslararası bir yapıya kavuşturulmasını teminen hazırlanan kurucu anlaşma 2012 Bişkek Zirvesi’nde imzalanmıştır. Astana’da yerleşik olan Türk Akademisi, Türk dili, edebiyatı, kültür, tarih ve etnoğrafyası alanında gerçekleştirilen bilimsel araştırmaların eşgüdümünü ve desteklenmesini amaçlamaktadır. Türk Akademisi bünyesinde ayrıca, Türk halklarının kültürel ve manevi mirasına ilişkin araştırmalar gerçekleştirerek, Türklerin dünya medeniyetine olan katkılarını görünür kılmak hedeflenmektedir.
- Türk Kültür ve Miras Vakfı: Kurucu belgesi, 2012 tarihli Bişkek Zirvesi’nde imzalanmıştır. Merkezi Bakü’dedir. Türk Kültürü ve Mirası’nın gerçekleştirilmekte olan faaliyet, proje ve programların desteklenmesi ve finansman katkısı sağlanması yoluyla korunması ve bu alanda gerekli çalışmaların yapılması amaçlanmaktadır. Türk Kültür ve Miras Vakfı, çalışmalarını TÜRKSOY ve Türk Akademisi’yle işbirliği içinde yürütmektedir.
(http://www.mfa.gov.tr/turk-konseyi.tr.mfa)
