Özbekler Türk Mü? Özbekistan’ın Türk Dünyası’ndaki Merkezî Konumu

Evet, Özbekler Türktür. Türkistan’da yaşayan ve tarihsel olarak Türk lehçelerinden biri olan Özbekçeyi konuşan Özbekler, geniş bir coğrafi alanda, özellikle Özbekistan olmak üzere Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan ve Tacikistan gibi ülkelerde de bulunurlar. Özbek Türkleri, Türk halklarının Orta Asya’daki önemli ve büyük gruplarından birini oluşturur ve zengin bir kültürel mirasa sahiptirler.

Tarih boyunca, çeşitli Türk boylarının birleşmesi ve bölgesel etkileşimler sonucunda Özbek Türklerinin boy kimliği şekillenmiştir. Özbek Türkleri, tarihleri boyunca İslamiyeti benimsemişler ve İslam dini, kültürlerinin önemli bir parçası haline gelmiştir. Edebiyat, müzik, dans ve el sanatları gibi kültürel alanlarda zengin bir mirasa sahiptirler. Orta Asya’nın tarihi İpek Yolu’nun önemli bir kısmı Özbekistan üzerinden geçtiği için, Özbekler tarih boyunca çeşitli kültürlerle etkileşim içinde olmuş ve bu da kültürlerinin zenginleşmesine katkıda bulunmuştur.

Ahmet Taşağıl “Gökbörü’nün İzinde” Alıntıları 

Özbekistan’ın Türk Dünyası İçin Misyonu ve Önemi:
“Türk dünyasının Türkiye’den sonra en kalabalık devleti Özbekistan’dır. Diğer Türk kökenli cumhuriyetlerle karşılaştırıldığında özellikle sahip olduğu şehirleşmiş kültürü açısından önde gelir. Daha doğrusu bu özelliğiyle fark yaratır. Erken yerleşik şehir kültürüne paralel dini, tasavvufi, ilmi, kısacası medeniyetin her yönünden gelişme göstermiştir. Anadolu’yu kültürel, dini ve ilmi yönden çok etkilediği doğrudur. Bilhassa Fatih devrinden itibaren burada yetişen çok sayıda ilim adamı Türkiye’ye gelerek ilmin ilerlemesine katkı sağlamışlardır. Meşhur Ali Kuşçu bunlardan biridir. Bu anlamda Maveraünnehir aslında sadece Anadolu ya da Ön Asya’yı değil Müslüman olan bütün Türk Dünyası’nı etkilemiştir.” (Ahmet Taşağıl – Gökbörü’nün İzinde)

Özbek Adının ve Özbek Türklerinin Kökeni:
“Özbekistan söz konusu olduğunda önce Özbek adının ve Özbeklerin nereden geldiğine bakmak gerekir. Özbek adı 1313-1342 arasında Altınorda Devleti’ni idare eden Özbek Han’ın adından gelir. Onun ölümünden sonra torunları Maveraünnehir taraflarına çekilmişler, daha doğrusu önce Sır Derya boylarına gelmişlerdi. Bu bölgeden göçebe hayatını tercih edenler doğuya doğru ayrılarak Kazakları meydana getirmiş; Şeybani (Şıbıni) Han idaresinde Maveraünnehir’e inenler ise Özbekleri oluşturmuşlardır (1501). Yani Özbekler bu şekilde tarih sahnesinde yer alırlar. Onlar bölgeye gelmeden önce orada yaşayan yerli halk da Özbek adıyla anılmaya başlanmıştır. Nitekim bu isim daha sonra yaygınlaşarak günümüze ulaşmıştır.” (Ahmet Taşağıl – Gökbörü’nün İzinde)