Büyük Strateji Nedir? (Grand Strategy)
Büyük strateji veya “grand strategy”, devletlerin veya diğer siyasi birimlerin, çıkarları olarak algıladıkları unsurları elde etmek için; hangi askeri, diplomatik, politik, ekonomik ve diğer güç kaynaklarını; nasıl önceliklendirdiğini; ve ne şekilde harekete geçirdiğini kurgulayan en yüksek milli devlet politikasıdır.
Teorik bakış açısına bağlı olarak, bu algılanan çıkarlar, devletin hayatta kalmasını sağlama, belirli yerel çıkarları veya fikrî koalisyonları takip etme ya da belirli bir bölgesel ya da küresel düzeni oluşturmada en minimal amaca odaklanır. Konseptteki “büyük” genellikle görkemli veya hırslı olmakla karıştırılır; bununla birlikte, geniş kapsamlı hedefler değil, devletin tüm kaynaklarının devletin algılanan amaçları doğrultusunda yönetilmesini vurgulamaktadır.
Kavram askerî alandan ortaya çıkmıştır ve savaş ve barış zamanında askeri gücün başarılı bir şekilde kullanılması için gerekli olanı ifade etmektedir. İkinci olarak kazandığı anlam ise caydırıcılık ve baskı yolları gibi askeri gücün “kullanılmaması odaklı politikaları” içerir.
Askeri gücün ötesinde diğer strateji enstrümanları da kapsamlıdır: İttifak inşası, diplomasi, ekonomi politikası, finansal teşvikler, istihbarat, kamu diplomasisi / propagandası ve ulusun siyasi iradesinin seferber edilmesi vb.
Bu alandaki çalışmaların büyük kısmı, yükselişi sırasında ABD (Birinci Dünya Savaşı’ndan itibaren), İngiltere ve Fransa (İkinci Dünya Savaşı’na kadar), eski İspanyol İmparatorluğu, Sovyetler Birliği / Rusya ve Çin gibi büyük güçlere odaklanmaktadır. Orta veya daha küçük ölçekteki güçlerin genellikle örtülü veya açık bir şekilde büyük stratejileri takip etmek için olanaklarının çok kısıtlı olduğu varsayılır. Büyük strateji çalışmaları, bu büyük güçlerin yükselişi ve düşüşüne ve değişen stratejik koşullara uyum sağlama yeteneklerine odaklanma eğilimindedir.
Siyaset biliminde büyük stratejinin incelenmesine yönelik önde gelen teorik yaklaşımlar; uluslararası çevrenin tehdit ve fırsatları ile iç politikanın kısıtlamaları veya itici güçleri arasındaki etkileşimi kabul eder, ancak bunları farklı şekillerde anlar. Bazı yazarlar ise dış politika veya güvenlik politikası gibi büyük strateji dışındaki terimleri neredeyse aynı anlamda kullanmaktadır. Uygulamada da, bu kavramlar ve büyük strateji arasında net ayrımlar yapmak zor olabilir.
Paul Van Hooft
Çeviri Kaynağı: https://www.oxfordbibliographies.com/view/document/obo-9780199743292/obo-9780199743292-0218.xml
