Kafkasya Nedir? Kafkaslar Neresi?

Kafkasya veya Kafkaslar, Doğu Avrupa ile Asya arasındaki sınır hattında, Karadeniz ile Hazar Denizi arasında bulunan geniş coğrafi bölgenin adıdır. Adını Kafkas Dağları’ndan alır. Kafkas Dağları’nın kuzeydeki Büyük Kafkasya ve güneydeki Küçük Kafkasya olmak üzere iki kolu vardır.

• Kuzey Kafkasya; Dağıstan, Çeçenistan ve Rusya Federasyonu’nun bir parçası olan Kabardino-Balkarya, Karaçay-Çerkesya gibi diğer küçük özerk cumhuriyetleri ve bölgeleri içerir.
• Güney Kafkasya ise Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan’dan oluşur.

Kafkasya Jeopolitiği

Kuzey Kafkasya’nın büyük bölümünün tarihi-etnografik olarak Rus çöllerine ve Volga boyuna daha yakın olduğu düşünüldüğünde Kafkasya’nın kuzey sınırını Kuban Nehri boyunca, Kuma, Malke ve Terek tepelerinden geçirmek mümkündür. Krasnodar eyaletinin güneyi, Adıgey, Karaçay-Çerkes, Kabardin-Balkar, Kuzey Osetya, İnguşetya, Çeçenistan ve Dağıstan’ın büyük bir bölümü bu bölgeye girer. Güney sınırlarını siyasi olarak Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ile İran ve Türkiye’nin sınırı oluşturmaktadır.

Kafkasya’nın alanı bu doğrultuda 440.000 km² olarak ifade edilebilir. 2019 Kafkasya nüfusu 31 milyondur. Bölge; Güney Kafkasya’nın 3 Devleti (Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan) Rusya Federasyonu 2 beldesi (Krasnodar, Stavrapol) ve 7 cumhuriyeti (Adıgey, Dağıstan, İnguşetya, Çeçenistan, Kabardin-Balkar, Karaçay-Çerkes, Osetiya’yı) içerir. Batıdan-doğuya ve kuzeyden-güneye giden eski ticaret yolları ve modern TRACECA (İpek yolu) Kuzey-Güney koridoru Kafkasya’dan geçer.

Eski zamanlardan Kafkaslar; Bizans, Sasaniler, Arap Hilafeti, Altınordu, Rusya İmparatorluğu ve Avrupa gibi güçlerin siyasi ve kültürel çatışmalarına tanıklık etmiştir, ancak hiçbiri bu araziye tamamen hükmetmeye nail olmamıştır. Bölge, zengin yeraltı ham madde rezervlerine sahiptir ve tarihsel olarak ticaret yollarının bir kavşak noktasıdır. Coğrafyada büyük kitle hareketlerine elverişli bir geçiş yoktur. Kafkasya; sarp, son derece engebeli ve geçit vermeyen özellikleri nedeniyle Rusya’ya karşı direnen halkların son sığınaklarını teşkil etmiştir.

Kafkaslar Hakkında Kısa Bilgiler

• Kafkasya, coğrafi bir bölge adıdır. Doğu sınırı Hazar Denizi, batı sınırı Karadeniz kabul edilir. Ancak kuzey ve güney sınırları hakkında fikir ayrılıkları vardır.
• Kafkasya kültürel olarak çeşitliliğe sahiptir.
• Kafkasların dağlık yapısı ve doğal engeller, bölgedeki birçok grubun yüz yıllar boyunca tecrit edilmiş olarak yaşamasını sağlamıştır.
• Nüfusu 2019 itibariyle 20 milyon civarında olan bu yoğun bölgede 50’den fazla etnik grup yaşamaktadır.
• Bölgede Azerbaycan Türkçesi başta olmak üzere Türkçe yaygın olarak konuşulur.
• Bölge ülkeleri arasında Azerbaycan Müslümandır, Ermenistan Hristiyandır. Gürcistan’da Hristiyan çoğunlukla birlikte Türk Müslüman ve Gürcü Müslüman topluluklar da yaşamaktadır.
• Kafkas dağları, tarihsel olarak bölgesel güçlerce aşılması güç doğal bir set olarak kabul edilir.
• Bölgedeki Elbruz Dağı, 5.642 metre yükseklikle Kafkasların en yüksek dağıdır. Büyük Kafkasya dağ silsilesinin batı kesiminde yer almaktadır.

Demografi

• Türk toplulukları: Azerbaycan Türkleri, Karaçay Türkleri, Balkar Türkleri, Kumuk Türkleri, Nogay Türkleri.
• Hint-Avrupa toplulukları: Tatlar, Ermeniler, Dağ Yahudileri, Osetyalılar ve Ruslar.
• Kafkas dilli topluluklar: Abhazlar, Adıgeylər, Çerkezler, Kabardinler, Çeçenler, İnkuşlar, Lezgiler, Avarlar, Darginler, Vernikler, Gürcüler ve diğerleri.

Yararlanılan Kaynaklar:

• http://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/caucasia/index.htm
• https://pulitzercenter.org/reporting/five-things-worth-knowing-about-caucasus
• http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CC%5CA%5CCaucasia.htm