Ekonomik Sektör Nedir? Ekonomik Sektörler Nelerdir?

• Ekonomik Sektör, hizmet veya gelir kaynakları üreten veya tedarik eden üretken bir işletme veya kuruluşlar grubudur.
• Tanım. Gelir getiren insan faaliyetleri ekonomik faaliyetler olarak bilinir. Ekonomik faaliyetler genel olarak birincil, ikincil ve üçüncül sektörler olarak gruplandırılır. Üçüncül sektör altındaki daha yüksek hizmetler yine dördüncül ve beşincil sektör olarak sınıflandırılır.

Ekonomik Sektörler

Bir ülkedeki çeşitli faaliyetler hakkında anlamlı bir şekilde konuşmak için, ekonomistler genellikle ekonomiyi sektörler adı verilen bölümlere ayırırlar. Ekonomiyi sektörlere ayırmanın birçok farklı yolu vardır.

Örneğin, ekonomi şu biçimlerde sınıflandırılabilir:

• Kamu Sektörü / Özel Sektör
• Birincil / İkincil / Üçüncül Sektörler.

Kamu Sektörü ve Özel Sektör

1. Kamu sektörü: Ekonominin herhangi bir düzeydeki devlet tarafından kontrol edilen bölümleridir.
2. Özel sektör: Ekonominin hiçbir düzeyde devlet tarafından kontrol edilmeyen bölümleridir.

Ekonomiyi kategorilendirmenin daha iyi bir yolu da şöyle olabilir:

1. Kamu sektörü (devlet),
2. Şirketler sektörü (tüm şirketler)
3. Kişisel sektör (insanlar ve bir işletmeye dahil olmayanlar).

Birincil, İkincil, Üçüncül Ekonomik Sektörler Nelerdir?

Ekonomik faaliyetin klasik bir dökümü, üç sektörü birbirinden ayırır:

• (1) Birincil Ekonomik Sektör: Mısır, kömür, odun ve demir gibi hammaddelerin elde edilmesini ve üretilmesini içerir. Birincil ekonomik faaliyetle ilgili faaliyetler arasında tarım (hem geçimlik hem de ticari) , madencilik, ormancılık, otlatma, avcılık ve toplayıcılık , balıkçılık ve taşocakçılığı yer alır. Hammaddelerin paketlenmesi ve işlenmesi de bu sektörün bir parçası olarak kabul edilmektedir.
• (2) İkincil Ekonomik Sektör: Ekonominin ikincil sektörü, birincil ekonomi tarafından çıkarılan hammaddelerden mamul mallar üretir. Tüm imalat, işleme ve inşaat işleri bu sektörün içindedir. İkincil sektörle ilişkili faaliyetler arasında metal işleme ve eritme, otomobil üretimi, tekstil üretimi , kimya ve mühendislik endüstrileri, havacılık üretimi, enerji hizmetleri, bira fabrikaları ve şişeleyiciler, inşaat ve gemi inşası yer almaktadır.
• (3) Üçüncül Ekonomik Sektör: Ekonominin üçüncül sektörü, hizmet endüstrisi olarak da bilinir. Bu sektör, ikincil sektör tarafından üretilen malları satmakta ve hem genel nüfusa hem de beş ekonomik sektördeki işletmelere ticari hizmetler sunmaktadır. Bu sektörle ilgili faaliyetler arasında perakende ve toptan satış, nakliye ve dağıtım, restoranlar, büro hizmetleri, medya, turizm, sigorta, bankacılık, sağlık hizmetleri ve hukuk yer almaktadır.

Ek:

• (4) Dördüncül Ekonomik Sektör: Bu dal, genellikle teknolojik yenilikle ilişkilendirilen entelektüel faaliyetlerden oluşur. Bazen bilgi ekonomisi olarak adlandırılır. Bu sektörle ilişkili faaliyetler arasında hükümet, kültür, kütüphaneler, bilimsel araştırma, eğitim ve bilgi teknolojisi yer alır. Bu entelektüel hizmetler ve faaliyetler, kısa ve uzun vadeli ekonomik büyüme üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilecek teknolojik ilerlemeyi yönlendiren şeydir.
• (5) Beşincil Ekonomik Sektör: Bazı iktisatçılar, dördüncül sektörden ayrı olarak, bir toplum veya ekonomideki en yüksek karar verme düzeylerini içeren beşinci sektörü kabul eder. Bu sektör, hükümet , bilim, üniversiteler, kar amacı gütmeyen kuruluşlar, sağlık hizmetleri, kültür ve medya gibi alanlarda üst düzey yöneticileri veya yetkilileri içerir. Ayrıca, kar amacı gütmeyen işletmelerin aksine kamu hizmetleri olan polis ve itfaiye departmanlarını da içerebilir.

Alanlarına Göre Sektörel Sınıflandırma

1. Sanayi sektörü: Ekonominin maden çıkarma (madencilik), tarım, balık, ormancılık, inşaat ve mal imalatını içeren kısmı (yukarıdaki ilk ve ikincil sektörlerin çoğu).
2. Ulaşım sektörü: Ekonominin insanları, malları ve emtiaları etrafta taşımayı içeren kısmı. Buna hem devlete ait taşımacılık (otobüsler gibi) hem de özel mülkiyete ait taşımacılık (bir kişinin arabası veya taksi gibi) dahildir.
3. Ticari sektör: Ekonominin bu kısmı, üretim yapmayan veya taşımayan işletmeleri içerir. Sağlık hizmetleri, eğitim veya finansal hizmetler sunan herhangi bir işletme bu sektörde olacaktır (yukarıdaki üçüncü sektöre çok benzer).
4. Konut sektörü: Ekonominin bu kısmı, hayatlarını evlerinde yaşayan insanların tüm faaliyetlerini temsil eder. Bu, ulaşım sektöründe olduğu için ulaşım enerjisini içermez.

Kısaca Tarihi Gelişimi

Bir ekonomi, birbirini izleyen aşamalarda gelişen birkaç sektörü (“endüstriler” olarak da adlandırılır) içerebilir:

1. Kadim ekonomi, esas olarak geçimlik çiftçilik temelinde inşa edildi.
2. Sanayi devrimi, son üç yüzyılda toprak kullanımını daha kapsamlı ve tek kültürlü tarım biçimlerine dönüştürerek geçimlik çiftçiliğin rolünü azalttı. Ekonomik büyüme en çok madencilik, inşaat ve imalat sanayilerinde gerçekleşti.
3. Modern tüketici toplumlarının ekonomilerinde hizmetler, finans ve teknoloji, bilgi ekonomisi, giderek daha önemli bir rol oynamaktadır.

İlk iki sektör hayati öneme haizdir.

Referanslar

• https://www.britannica.com/technology/industry
• Zoltan Kenessey. “The Primary, Secondary, Tertiary and Quaternary Sectors of the Economy”, http://www.roiw.org/1987/359.pdf.
• https://www.thoughtco.com/sectors-of-the-economy-1435795
• “A Dictionary of Economics”, Oxford University Press, 2013. John Black, Nigar Hashimzade, Gareth Myles.
• https://energyeducation.ca/encyclopedia/Economic_sector
• https://www.eia.gov/outlooks/ieo/pdf/ieo2019.pdf
• https://www.clearias.com/sectors-of-economy-primary-secondary-tertiary-quaternary-quinary/