Emperyalizm ve Sömürgecilik Farkı
Emperyalizm ve Sömürgecilik, eşanlamlı değildir. Ancak birbirleriyle bağlantılıdırlar. Hem emperyalizm hem de sömürgecilik küresel politika ile ilgilidir. Ancak emperyalizm bir ülkenin diğer ülkeleri etkileme ve kaynaklarından yararlanma politikası iken, sömürgecilik başka ülkelerde koloniler ve yerleşim yerleri kurma pratiğidir.
- Emperyalizm: Bir milletin sömürü temeline dayanarak başka bir milleti siyasi ve ekonomik egemenliği altına alıp yayılması veya yayılmayı istemesi, yayılmacılık, yayılımcılık, emperyalistlik. [TDK]
- Sömürgecilik: Genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesi, müstemlekecilik, kolonyalizm. [TDK]
Açık tanımlamalar ve örneklerle sömürgecilik ve emperyalizm arasındaki farklar:
| Emperyalizm | Sömürgecilik | |
| Tanım | Diplomasi veya güç kullanarak toprakları ele geçirmek için ülke politikası. | Başka bir ülkede koloniler veya bölgeler kurmanın fiziksel eylemi. |
| Türler | Koloni, himaye, etki alanı, ekonomik emperyalizm. | Yerleşimci koloniler, sömürü kolonileri, vekil koloniler, iç koloniler. |
| Misal | Güncel Amerikan emperyalizmi. | İngilizler, Amerika Birleşik Devletleri’nde koloniler kurdu ve yerli nüfusu katletti ve uzaklaştırdı. |
Emperyalizm Nedir?
Emperyalizm ve sömürgecilik tartışması söz konusu olduğunda, önce emperyalizmi ele almak önemlidir. Neden? Çünkü sömürgecilik emperyalizmin bir parçasıdır.
Emperyalizm, bir devletin başka bir milletin topraklarını zorla veya diplomasi yoluyla ele geçirmek için uyguladığı politikadır. Bu toprakları ele geçirmek için ülke içinde kendi kolonilerini kurmaya başlarlar. Ancak koloniler, çok sayıda emperyalizm türünden yalnızca bir tanesidir. Diğer emperyalizm türlerine örnekler:
- Nüfuz Emperyalizmi: Hakim ülkenin münhasır ticaret kontrolü veya yatırım talep etmesi.
- Ekonomik Emperyalizm: Özel sektör çıkarları tarafından kontrol edilen emperyalizm türü.
Sömürgecilik Nedir?
Sömürgecilik, devletlerin yabancı bir ülkede sömürgeler veya bağımlılıklar kurduğu başlıca emperyalizm türlerinden biridir. Bu, genellikle büyük bir devlet daha küçük, daha az yerleşik toplumların yönetim kontrolünü ele geçirdiğinde görülür. Sömürgeciliğin en büyük örneklerinden biri İspanya ve Fransa gibi güçlü Avrupa ülkelerinden geldi. Örneğin, İspanyollar Güney ve Orta Amerika’da koloniler kurdu. Hakeza İngilizler, Fransızlar da çeşitli koloniler kurdu…
Emperyalizmin türleri olduğu gibi, farklı sömürgecilik türleri de vardır:
- Yerleşimci sömürgeciliği – bir devletten insanlar başka bir ülkeye yerleşir. Örneğin Hollandalılar bölgeye yerleşerek ve yerli gruplar üzerindeki kontrolleri ele alarak Güney Afrika’nın kontrolünü ele geçirdiler.
- Sömürü sömürgeciliği – zenginlik elde etmek için bir ülkenin doğal kaynaklarını sömürmek. Örneğin Belçikalılar fildişi ele geçirmek için Kongo’yu ele geçirdiler.
- Vekil sömürgecilik – insanları başka birinin topraklarını ele geçirmeye teşvik etmek. Gücü vekaleten sürdürür. Örneğin Filistin’de İngilizler, Filistin bölgesini kolonileştirmek için Yahudileri destekledi.
- İç sömürgecilik – bir devlet içindeki güçlü bir grup, daha az güçlü olan grubu bastırır.
Sonuç
Emperyalizm ve Sömürgecilik eşanlamlı olarak kullanılabilir, ancak bu iki terim aynı değildir. Emperyalizm, bir ulusun beşeri-yeraltı-yerüstü kaynaklarını ele geçirme veya onlardan yararlanma politikasıdır ve sömürgecilik, bu kaynakları ele geçirmelerinin çok sayıda yolundan bir tanesidir.
Kaynak: https://examples.yourdictionary.com/imperialism-vs-colonialism-differences-made-clear
