Haytarma (2013) Film Konusu
Kırım Tatar Türklerinin tarihinde trajik bir dönüm noktası: 18 Mayıs 1944... Stalin'in Kırım Tatarlarını sınır dışı etmesi... Filmin ana karakteri bir pilot; Sovyetler Birliği Kahramanı Amehtan Sultan. Mayıs 1944'te memleketi Alupka'da Kırım Tatarlarının sürülmesine tanık oluyor...
Haytarma | 2013 | Savaş, Dram | 90 dakika | IMDB 2020: 7
Haytarma, Kızıl Ordu’nun hava gücünde olağanüstü başarılar gösteren, ancak ailesi Stalin’in emriyle Kırım’dan Türkistan içlerine sürgün edilen, pilot albay Amet-Han Sultan’ın (1920-1971) yaşamını ve Kırım Tatar Sürgünü’nü anlatmaktadır. Yönetmenliğini ve başrol oyunculuğunu Ahtem Seytablayev’in üstlendiği filmde; Aleksey Gorbunov, Usnije Khalilova, Adrey Mostrenko gibi oyuncuların yanı sıra Rus ve Ukraynalı oyuncularla birlikte Kırım sürgününü yaşamış bir çok kişi de rol almıştır.
2013 yapımı Rusça ve Kırım-Tatar Türkçesi olarak çekilen Haytarma (Kırım Tatar Türkçesi: Qaytarma) filminde Kırımlı Tatar Sovyetler Birliği kahramanı ve test pilotu Ahmet Han Sultan’ın hayatı ve 18 Mayıs 1944 Kırım-Tatar Sürgünü ele alınır. Annesi Kırım Tatarıydı, babası Dağıstanlı olan ve Sovyet hava kuvvetlerinden kısa bir izniyle Ahmet Han Sultan’ın, Tatarların sınır dışı edilmesinden (Kırım-Tatar Sürgünü) hemen önce memleketi Alupka’ya geri döner…
Arka Plan: Tarihçiler, 1956’da Kırım Tatarlarının neredeyse yarısının (%46,2) zorlu yaşam koşulları altında yabancı topraklarda yaşamını yitirdiğini söylüyor. Sovyet politikasının gevşediği 1989’a kadar, kalan Tatarların kendi Kırımlarına geri dönmelerine izin verilmiyordu. Günümüzde (2020) Rusya’nın Kırım’ı yasadışı ilhakı da eski dönemdeki politikaları hatırlatan bir görünüm arz etmektedir. Film yapımcıları filmin resmi Facebook sayfasında şu ifadeleri kullanmıştır: “Bu filmi yapmamızın amacı, herkesin halkımızın karşı karşıya olduğu acı, korku, baskı, terör ve azabı anlamalarına yardımcı olmaktır.” Nitekim film, bu amacına ulaşmış görünmektedir.
