Keşmir Sorunu Nedir? (6 Madde)

9 Kasım 2019Gözden geçirildi: 6 Mart 2021

Keşmir, Hindistan’ın kuzey ucunda “Hindistan, Pakistan ve Çin’in sınırlarında” bulunan dağlık bir bölgedir. Günümüzde Keşmir’in Hindistan’ın yönettiği bölgelerindeki bazı topluluklar Hindistan’ın değil Pakistan’ın bir parçası olmayı veya bağımsız olmayı tercih etmektedir. Bu yazıda, bu doğrultuda ortaya çıkan çatışmalara ışık tutmak için 6 maddede “Keşmir sorunu nedir?” sorusunu yanıtladık. İyi okumalar.

1- Keşmir Nerede?

Kesmir Haritasi

Keşmir, Asya’nın Himalaya bölgesinde toplamda 135.000 kilometre kareden geniş bir alanı kapsayan bir bölgedir. Keşmir, bölge genelinde 700 km boyunca uzanan “Kontrol Hattı” olarak adlandırılan sınırlarla bölünmüş durumdadır. Hem Himalaya’nın hem de Karakurum Dağı’nın çeşitli bölgelerine ve dünyanın en yüksek zirvelerine ev sahipliği yapmaktadır. Günümüzde Pakistan ve Hindistan, kendisinin bir parçası olması gerektiğine inanmaktadır ve şu anda iki ülke de Keşmir’in farklı bölgelerini kontrol etmektedir.

2- Hinduizm, Budizm, İslam İnançlı Topluluklar

Kesmir Dini Yapisi Haritasi

Eski ve ortaçağ dönemlerinden bu yana; Keşmir, Hinduizm ve Budizm’in erken versiyonlarının gelişimi için önemli bir coğrafi merkez olmuştur. 1900’lerin ortalarında çatışma çıktığı zaman ise, Keşmir nüfusu çoğunlukta Müslümandı. Bu nedenle, Keşmir, sınırları dahilinde bulunan üç dini grubun hepsinde de dini bir öneme sahiptir.

3- Mücadelenin Başlangıcı: 1947-1948

Hindistan ile Pakistan arasında Keşmir bölgesi üzerindeki ilk savaş 1947-1948 arasında patlak vermiştir. Barışı sağlama konusundaki sayısız girişimin ardından, 1949’da Keşmir’in Pakistan ve Hindistan kontrolüne bölündüğü bir ateşkes durumu sağlanmıştır.

4- Kaos Durumu

Bölünme Kontrol Hattı, ihtilaf çözülene kadar yalnızca geçici bir çözüm olarak düşünülmekle birlikte, bugüne kadar yürürlükte kalmış ve resmen 1972 Simla Anlaşması’nda iki ülkenin ve Çin’in resmi sınırı olarak kurulmuştur. 1947’den bu yana, Hindistan ve Pakistan arasındaki bu tartışmalı topraklar üzerindeki sürekli çatışmalar; en az 47.000 kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Ağır militarize ve bölünmüş durum, Keşmir’in son yıllardaki karakteristik özelliğidir. Keşmir sorunu için istikrar sağlayacak nihai başarılı bir karar henüz alınmamıştır.

5- Çin, Hindistan, Pakistan Nükleer Silahlanma Yarışı

Bölge üzerindeki çatışmaların küresel nükleer silah sahnesinde de etkileri olmuştur. Çin’in 1964’te bir nükleer bomba sahibi olduktan sonra Hindistan, Çin saldırganlığına karşı savunmasını güçlendirmek için nükleer bomba inşa etme çabalarını arttırmıştır. Hindistan 1974’te başarılı nükleer silaha sahip olduğunu gösterdiğinde, Pakistan da nükleer silah faaliyetlerini hızlandırmaya başlamıştır. Bugün Çin, Hindistan ve Pakistan, nükleer silah ülkesidir ve bu durum, Keşmir’deki çatışmayı daha da karmaşıklaştırmaktadır.

6- Keşmir’in 2019 Siyasi Durumu

Kesmir 2019 Siyasi Haritasi

Bugün, Jammu ve Keşmir adındaki bir eyalette yer alan coğrafi bölgenin yaklaşık %45’i Hindistan tarafından resmi olarak kontrol edilirken; Baltistan, Azad Keşmir ve Gilgit eyaletlerini içeren bölgenin %35’i Pakistan sınırları dahilinde yer almaktadır. Kuzeydoğudaki Aksai Chin, bölgenin %20‘sini oluşturur ve şu anda Çin tarafından kontrol edilmektedir. Keşmir’in, Pakistan’ın kontrolündeki bölgelerinde büyük ölçüde Müslüman bir nüfus; öte yandan Hint bölgesinde yoğun bir Hindu nüfus ile Bir kısım Müslüman nüfus ve Çin kontrolündeki bölgesinde bir Budist Tibet nüfus yaşamaktadır.